Sint Martinustsjerke.
In de middeleeuwen werd in Tzummarum een tufstenen romaanse kerk gebouwd, gewijd aan de populaire Sint van Tours. De klok uit 1531 laat nog iedere dag zijn bronzen geluid horen.
De middeleeuwse kerk was oorspronkelijk gewijd aan de heilige Martinus. In 1876 werd het schip gebouwd en het zadeldak van de middeleeuwse toren vervangen door een spits. Hierin hangt een klok van Geert van Wou II. De kruiskerk is gebouwd naar ontwerp van Herman Rudolf Stoett. De kerk is een rijksmonument. In 1951 werden de grote vensters in het transept grotendeels dichtgemaakt en vervangen door kleinere. Het orgel uit 1877 is gemaakt door L. van Dam en Zonen.

Het dorp Tzummarum is gesticht op de kwelderwal die van Sexbierum tot Minnertsga loopt. Het ontstaan van het dorp, door de aanleg van een terp op deze kwelderwal, zal ongeveer in de achtste eeuw hebben plaatsgevonden. De eerste bewoners kwamen hier wonen omdat de hoger gelegen gebieden bij het dorp vruchtbare zwavelgronden hadden die goed waren te bewerken.
 
De landerijen ten noorden van het dorp werden eeuwenlang vooral gebruikt voor de landbouw, terwijl de lage landen ten zuiden van het dorp vaak als hooiland dienst deden. Naast de landbouw was ook lang de visserij een belangrijke bron van inkomen in het dorp. De Vissersvaart van Zeedijk naar het dorp werd speciaal gegraven om de vangst naar de klanten te kunnen brengen. Bij Koehool staat onderaan de dijk een monument van een haringvisser. Bron Wiki.